Günümüzde otomobillerin en önemli güvenli ekipmanlarından bir tanesi elektronik ESP sistemidir. Peki ya ESP'nin açılımı nedir? ESP nasıl çalışır? ESP ne işe yarar? Gibi sorulara yanıt arayacağız.
ESP açılımı nedir? : ESP'nin açılımı, Elektronik Stabilite Programı'nın baş harflerinden oluşmasıdır. Ancak farklı markalarda farklı isimlerle de anılmaktadır. ESP'nin diğer adları;
- DSC (Dinamik Denge Kontrolü) :
- VSA (Araç Stabilite Yardımı)
- ESC (Elektronik Stabilite Kontrolü)
- VDC (Araç Dinamik Kontrolü)
- EVSC (Elektronik Araç Stabilite Kontrolü)
- VSC (Araç Stabilite Kontrolü)
- MSP (Maserati Güvenlik Programı)
- PSM (Porsche Stabilite Yönetimi)
olarak bilinmektedir. Yukarıda saydıklarımızın hepsi aynı görevi yerine getirmektedir ve ESP ile aynı anlamı taşırlar.
ESP Ne Kadar Önemlidir?
Kısaca söylemek gerekirse çok önemli bir güvenlik ekipmanıdır. Türkiye'de istatistiklere göre, ESP sürücülerin ölümcül bir kazaya karışma olasılığını %25 oranında azaltmıştır. Benzer bir şekilde yapılan başka bir araştırmaya göre, ESP donanımı bulunan otomobiller kötü hava şartlarında meydana gelen ölümcül kaza oranının %32'ye kadar daha az olduğu görülmüştür.
ESP'li ve ESP'siz bir otomobili, bir test pistinde kavrama sınırlarını görene kadar test etmeden farkı anlama fırsatına ulaşamazsınız. ESP sistemi, 2014 yılından itibaren Avrupa'da bulunan tüm arabalarda bulunması zorunlu kılınmıştır.
ESP Nasıl Çalışır ?
Otomobilinizin girebileceği virajların ve dönemeçlerin bir sınırı bulunmaktadır. Ayrıca yolda seyrederken tekerlerden bir tarafta olanları kaygan zeminde yer alabilir. Örneğin yolda seyrederken buzlu bir yola girdiniz. Aracınızın tekerlerinin bir tarafı buzda, diğer tarafı asfaltta kaldı diyelim. Bu sırada asfaltta kalan tekerler normal dönerken, buzda kalan tekerler kaydığı için daha çok döner. Bu da aracın savrulmasına neden olur. İşte bu durumda ESP devreye girerek, buzda kalan tekerlere fren yaptırarak, asfaltta kalan tekerlerle aynı hıza getirir. Böylelikle aracın savrulması engellemiş olur.
ESP, kilitlenmeyi önleyici fren sistemi (ABS), çekiş kontrol sistemi (TCS) ile birlikte çalışır. ABS, çekişi korumak için kilitlenmeyi önleyerek şiddetli frenleme sırasında direksiyon hakimiyetini kaybetmemeyi mümkün kılar. TCS ise kalkışlarda aracın patinaj yaparak savrulmasını engeller. Sonuç olarak bu sistemler ESP'ye çalışması için yardımcı olurlar.
ESP, çoğunlukla ABS ile ortaklaşa çalışır, ancak aynı zamanda sürücünün kontrol girdileri ile aracın gerçek tepkisi arasındaki ince farklılıkları tespit etmek için TCS'ye güvenir.
ESP'nin amacı, sürüş sırasında direksiyon simidi açısını sürekli olarak izlemektir. ESPP, tekerlek hız sensörü yardımıyla, direksiyon açısını saniyede 25 kez ölçer.
Otomobil yanal çekişi kaybederse ve ön, arka, sağ ve sola doğru kaymaya başlarsa ESP kaymanın nedenini hafifleterek tepki verir. ESP, dört tekere bağımsız olarak fren uygulayabilir.. Önden savrulma durumunda aracın daha fazla dönmesine yardımcı olmak için iç arka tekerleğe fren uygularken, ESP, aracın arkasını geri getirmek için ön dış tekerleğin frenini tetikler.
 |
| ESP İşareti |
ESP Uyarı Işığı Anlamı
ESP sistemi bulunan bir otomobilde iki farklı ESP uyarı ışığı bulunmaktadır. Bunlardan birisi gösterge panelinde sabit yanan ESP lambası, diğer ise yanıp sönen ESP ışığıdır.
Sabit Yanan ESP Işığı : ESP sisteminin çalışmadığını sürücüye göstermek için gösterge panelinde sürekli olarak yanar. ESP, sürücü tarafından kapatılmış veya herhangi bir arıza nedeniyle çalışmıyor olabilir.
Yanıp Sönen ESP Lambası : Sürüş sırasında ESP sisteminin bir tehlike algılayıp, sistemin çalışmaya başladığını sürücüye bildirmek için yanıp söner. Eğer ESP ışığı yanıp sönüyorsa ESP çalışıyor demektir.
Ayrıca Bkz: ABS Arıza Lambası Neden Yanar?